michel szulc krzyzanowski
conceptual photography
Interview door Denise Woerdman
Fotolab Kiekie
2017
In hoeverre heeft jouw vrije levensstijl invloed op jouw fotografische werk?
De vrije levensstijl is een gevolg van mijn fotografie. Om mijn fotografie te kunnen laten floreren, om het alle benodigde ruimte kunnen geven, moet ik op de wijze leven zoals ik nu doe.
Ik ben namelijk een conceptueel fotograaf: vanuit mijn creativiteit komen ideeën en plannen.
Creativiteit is een delicaat aspect van de geest zoals de bloem in de tuin. Indien er niet genoeg regenval is verdort de bloem.
Mijn creativiteit bloeit wanneer ik in een ultieme vrijheid leef: wanneer ik in een beperkte vrijheid moet leven verpieter ik.
Ik ervaar het als een verplichting die context voor mijn creativiteit te scheppen: ik heb een bepaald talent, zoals ieder dat heeft, en ik voel me verantwoordelijk om dat talent te respecteren en alle ruimte te geven.
Zodat er resultaten uit voortkomen die voor een wereldwijd publiek van waarde kunnen zijn.
Dat geeft zin aan mijn leven.
Deze formule om volledig vrij te leven pas ik eigenlijk al van jongsaf aan toe.
Ik zou niet anders kunnen….
Hoe kijk jij tegen de fotografie in de huidige tijd aan?
Er wordt heel veel fotografie gemaakt maar het meeste zien wij niet. Vooral sinds mobiele telefoons ook foto’s kunnen maken worden er miljarden foto’s wereldwijd gemaakt.
Maar jij bedoelt natuurlijk de fotografie zoals die in tijdschriften wordt gepubliceerd, op websites staan en als tentoonstellingen worden gepresenteerd.
Daarvoor heb ik echter weinig interesse en ik zal uitleggen waarom.
Er zijn creatieve fotografen die werk maken maar de vraag is of we dat wel zien.
Want tussen de fotografen en het publiek zit een laag van mensen die zelf geen fotograaf zijn maar wel beslissen en bepalen wat het publiek krijgt te zien.
Dus we moeten niet naar de gepresenteerde fotografie kijken en dan een mening hebben gericht op de fotografen en hun werk. We moeten kritisch kijken naar hoe de laag van mensen die bepalen wat er aan bod mag komen hun werk doen.
Opmerkelijk is natuurlijk dat die laag mensen zélf nooit beoordeeld worden op hoe zij hun werk doen. Zij zitten in een positie van de rechter en bepalen voor het publiek wat ze wel of niet te zien krijgen. Maar of ze nou een juiste keuze maken staat nooit ter discussie.
Vooral niet omdat de fotografen het over zich heen laten komen en niet kritisch durven te zijn over curators en picture-editors uit angst met hun werk tot paria te worden veroordeeld.
Ik heb allerlei ervaringen met curatoren en picture-editors en vaak is het een feest en soms een drama.
Vooral curatoren die bijvoorbeeld bij een museum in vaste dienst zijn handelen als godinnen.
Zo is er een fotografie curator bij een museum in Nederland en zij heeft als opleiding de Sociale Academie gedaan. Dus in het geheel niet gekwalificeerd noch opgeleid om fotografie te kunnen beoordelen. Zij bekijkt foto’s die voor een expositie in aanmerking komen door ze in een razend tempo om te slaan. Elke foto 1 à 2 seconden ! Ja, zegt ze, ik heb ervaring naar foto’s te kijken….
Maar er is ook een conservator die dankzij een excellente opleiding aan de Universiteit Leiden een historisch besef van fotografie heeft, een mooi ego met integriteit.
Dus als fotograaf hangt het er maar vanaf met wie je van doen krijgt.
Wat ik als fotograaf steeds voor ogen houd is dat het maar om één ding gaat: om in mijn leven me niet door incompetentie van anderen te laten afremmen maar altijd in volle vaart met mijn fotografie vooruit te gaan.
Wat ècht belangrijke fotografie is die anderen maken komt toch wel tot me….
Maak je nog documentaire fotografie?
Jazeker ! Vorig jaar het project “Paradijs op aarde”. Op zoek gegaan naar een echtpaar van welke de man Adam en de vrouw Eva zou moeten heten. Nergens in de wereld te vinden totdat ik een tip kreeg dat in Soest een echtpaar woonde met die namen. Ik heb ze een tijd in hun leven gevolgd om te laten zien wat er nou eigenlijk van het aards paradijs is terecht gekomen.
Ik houd ervan in mijn documentaire fotografie een aspect van de sequences te gebruiken: wanneer ik naar het strand ga met mijn camera weet ik niet wat er zal gebeuren. Het is elke keer een verrassing wat er als resultaat ontstaat.
Dat is natuurlijk anders indien je als fotograaf bijvoorbeeld een portret maakt: vooraf weet je dan al dat het een portret zal worden…
Vooraf wist ik niet wat voor mensen Adam en Eva in Soest zouden zijn en ik houd van die verrassing en de uitdaging hoe dan ook een interessante serie te maken.
Ik ben nu bezig met een project in de VS om vrouwen op te sporen die in een dorp wonen dat dezelfde naam heeft als zijzelf. Zoals Dana in Dana en Helena in Helena.
Het is de wereld op z’n kop: een fotograaf wil eerst weten of iemand interessant genoeg is om te fotograferen. Maar ik ga de anecdote voorbij. Voor mij is iedereen interessant zolang ik mijn fotografie optimaal weet te gebruiken.
Met sequenties is hetzelfde aan de hand. Ze worden elke keer op hetzelfde strand in Mexico gemaakt. Geen conventioneel fotograaf zou ervoor kiezen dit te doen. Wat valt er nou in s’hemelsnaam daar te fotograferen ?? Er is alleen maar het strand, de zee en de hemel ! Voor mij is het echter slechts een decor waarin ik iets visueels kan laten gebeuren. Het is dus vrijkomen van de dogma’szoals die in fotografie bestaan.
Met welke reden ben je van de sequenties in zwart-wit overgestapt naar kleur?
In de periode 1970 - 1985 heb ik met sequenties op verschillende manieren geëxperimenteerd. Met een grootformaat camera werken, met een videocamera sequentieclips maken en ook sequenties in kleur maken.
Maar uiteindelijk was ik het meest tevreden met de fotoseries in zwart-wit met kleinbeeldcamera gemaakt.
Dat was de tijd van de analoge fotografie en nu zijn we digitaal. Dat biedt veel meer opties en mogelijkheden en daar maak ik dankbaar gebruik van.
Een van de mogelijkheden is om een beeld òf in zwart-wit te hebben òf in kleur.
Het is makkelijk om dat naast elkaar te zetten en te beoordelen wat het beste overkomt: welk beeld is het sterkste ?
Wat kunnen we verwachten van jouw nieuwe solo tentoonstelling bij Eduard Planting Gallery? Wat zullen we daar te zien krijgen?
Het wordt heel spannend hoe de nieuwe sequenties worden ontvangen en ervaren. Want deze zijn héél anders dan de sequenties uit de vorige eeuw. Met veel dogma’s is gebroken. Zoals de vintage sequenties hebben als dogma dat de foto’s in zwart-wit zijn, allen even groot en netjes naast elkaar op een rij.
Daar heb ik me onder meer van los kunnen maken.
Ik kan uiteraard niet zeggen wat er verwacht kan worden: hoe kan ik voor anderen spreken in deze ?
Het enige is dat ik heel hard aan de nieuwe sequenties heb gewerkt en dat zowel mijn galeriehouder als ikzelf de resultaten van dien aard achten dat het een presentatie aan een publiek verdient.
Vervolgens is het uiteraard aan iedere bezoeker om het te ervaren zoals men zelf wenst.